Men gan là gì? Men gan là một loại enzyme bình thường nằm trong tế bào gan, tham gia vào quá trình chuyển hóa các chất trong cơ thể.
Bình thường khi tế bào gan chết đi do quá trình lão hóa, một lượng men gan sẽ phóng thích vào máu ở nồng độ dưới 40 U/L. Khi tình trạng viêm gan xảy ra dẫn đến sự phá hủy tế bào gan nhiều hơn bình thường làm cho nồng độ men gan trong máu tăng cao. Nếu men gan tăng từ 1-2 lần là mức độ nhẹ, 2-5 lần là mức độ trung bình, tăng trên 5 lần giới hạn bình thường là mức độ nặng.
Có 4 loại men gan:
- AST (Aspartate Transaminase) hay SGOT (Serum Glutamic Oxaloacetic Transaminase) hay ASAT (Aspartate Amino Transferase);
- ALT (Alanine Transaminase) hay SGPT (Serum Glutamic Pyruvic Transaminase) hay ALAT (AlanineAmino Transferase);
- Alkaline phosphatase;
- Gamma Glutamyl Transpeptidase (GGT).
Nguyên nhân gây ra men gan cao:
Do viêm gan:Viêm gan do virus A, B, C, E, D.
Tổn thương do virus là loại tổn thương rất nguy hiểm vì virus khi xâm nhập vào tế bào gan chúng nhân lên và làm hủy hoại tế bào gan (làm tan vỡ các tế bào gan mà chúng xâm nhập). Tế bào gan càng bị hủy hoại càng nhiều thì lượng men gan giải phóng ra càng nhiều.
Do uống rượu, bia: Đặc biệt là rượu. Lượng men gan tăng trong máu người uống rượu tùy thuộc liều lượng rượu vào máu và chất lượng rượu. Lượng men gan trong máu do gan bị tổn thương bởi rượu thì loại AST thường tăng cao từ 2 – 10 lần trong khi đó lượng ALT tăng ít.
Do bệnh sốt rét: Men gan cũng có thể tăng cao trong bệnh sốt rét do ký sinh trùng sốt rét, đặc biệt là sốt rét ác tính vì tế bào gan, thận bị tổn thương hoặc các bệnh tắc đường mật do giun, viêm dạ dày cấp, sởi, viêm tụy cấp hoặc mạn tính.
Do bệnh về đường mật: Men gan cũng có thể tăng trong các bệnh về đường mật (viêm đường mật, viêm túi mật, sỏi đường mật trong gan, teo đường mật bẩm sinh) hoặc áp-xe gan.
- Do các bệnh lý khác: Men gan có thể tăng trong các bệnh do ứ sắt, viêm gan tự miễn, bệnh lý tự miễn ở ruột non. Với một số thuốc dùng để điều trị một bệnh nào đó nhưng cũng có thể gây tác dụng phụ làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của tế bào gan hoặc gây ngộ độc tế bào gan làm xuất hiện viêm gan cấp tính do thuốc, ví dụ ngộ độc thuốc điều trị lao.
- Tuy vậy, có một số trường hợp tuy gan bị tổn thương nhưng men gan không tăng, ví dụ như viêm gan trên bệnh nhân có hội chứng urê huyết hoặc ở người chạy thận nhân tạo định kỳ.
Cách điều trị men gan cao:
- Đối với bệnh men gan cao do chế độ ăn uống không khoa học thì chúng ta cần phải thay đổi khẩu phần ăn uống bằng cách bổ sung thêm những thực phẩm tốt như rau xanh và hoa quả, hạn chế ăn các đồ ăn nhanh, chứa nhiều dầu mỡ, chất béo, đồ ăn khó tiêu, thức ăn đóng hộp, uống các đồ uống có ga, cồn. Thay vì những đồ ăn chiên xào chúng ta nên ăn đồ luộc hoặc hấp để tránh việc tình trạng men gan cao.
- Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc điều trị men gan cao, tuy nhiên để tránh sử dụng quá liều hoặc không đúng cách, người bệnh cần phải được sự đồng ý của các bác sĩ trước khi sử dụng.
